Վերջերս հրապարակված փաստաթղթերի շուրջ բանավեճերը պահանջում են ամուր նյարդեր։ Տարրական վերլուծական ունակություններով օժտված նորմալ մարդու մոտ դրանք աստիճանական խելագարություն են առաջացնում։ Բանավեճերն ընթանում են մոտավորապես հետևյալ սխեմայով. Բժի՛շկ, ինչո՞ւ սպանեցիք հիվանդին։Որովհետև նախորդ բժիշկները չէին կարողացել նրան մինչև վերջ բուժել, դրա համար էլ սպանեցի։ Ես մեղավոր չեմ։Բայց նախորդ բժիշկները պայքարում էին նրա կյանքի համար, բուժումը շարունակվում էր, իսկ դուք նրան սպանեցիք։Բայց չէ՞ որ նրանք չկարողացան բուժել, դրա համար էլ սպանեցի։ Ես մեղավոր չեմ։Դուք գտնո՞ւմ եք, որ ավելի լավ էր սպանել։Այո՛, նա արդեն բոլորին ձանձրացրել էր, բեռ էր դարձել մեր վզին։ Բայց ես մեղավոր չեմ։ Մեղավորը նախկիններն են, որովհետև փորձում էին նրան բուժել։Այս բանավեճերն ուժեղ գլխացավ են առաջացնում։ Նորմալ, քաղաքակիրթ հասարակությունում յուրաքանչյուր ոք պատասխան է տալիս իր գործողությունների համար և չի հղվում նախորդների սխալներին։ Իրենց սխալների համար նախորդներն իրենք պատասխան կտան։ Տվյալ կոնկրետ իրավիճակում, ունենալով տվյալ տեղեկատվությունը, ԴՈՒ ինչպե՞ս վարվեցիր, ի՞նչ որոշում կայացրիր։ ԴՈՒ պետք է պատասխան տաս քո, և ոչ թե ուրիշների համար։ Մարդասպանն իրեն չի արդարացնում նրանով, որ իրենից առաջ արդեն մահափորձ է եղել։ Կողոպտիչն իրեն չի արդարացնում նրանով, որ իրենից առաջ այդ տունն արդեն թալանել են։ Եվ երկրի «ղեկավարն» իրեն չի արդարացնում նրանով, որ մինչև իրեն հարցը չեն կարողացել մինչև վերջ լուծել, ուրեմն ավելի ճիշտ էր բոլորին կործանել ու ամեն ինչ հանձնել։Մինսկի խմբի 2019 թվականի հրապարակված առաջարկը հստակ և պարզ ասում է այն, ինչ մենք բոլորս վաղուց գիտենք։ Հանձնվում է 5 շրջան, տեղակայվում են խաղաղապահ ուժեր։ Ղարաբաղի ապագա կարգավիճակի շուրջ անցկացվում է հանրաքվե՝ առանց սահմանափակումների, որն ունի պարտադիր իրավական ուժ։ Ամեն ինչ հստակ գրված է։Ստացվել էր առաջարկ։ Այն տղան հրաժարվեց դրանից, քանի որ սկսում էր իր կետից։ Արդյունքում բանակցությունները տապալվեցին, սկսվեց պատերազմ, որը նա չկանգնեցրեց, եղավ ծանր պարտություն, հետո նա հրաժարվեց նոյեմբերի 9-ի համաձայնագրից, և ամբողջ Ղարաբաղը հայաթափվեց։ Վերջ։ Կետ։ Խոսակցությունն ավարտված է։ Նա, ով դա արել է, պետք է պատասխանատվություն կրի իր գործողությունների և դրանց հետևանքների համար։Այն ամենը, ինչ ասել և արել են նախկինները, կմնա նրանց խղճին, և նրանք պատասխան կտան իրենց արածի համար։ Պե՞տք է նրանք գնային զիջումների, թե՞ ոչ, դա այլ հարց է, որը կարելի է քննարկել։ Փաստն այն է, որ նրանք պատերազմ չեն հրահրել, բանակցություններ չեն տապալել և Ղարաբաղը չեն հանձնել։ Նրանք շարունակում էին բանակցային դժվարին գործընթացը։Նոր ղեկավարն իշխանության է գալիս, որպեսզի նախկիններից ավելի լավ բան անի, ինչպես ինքն էր խոստացել։ Ոչ թե որպեսզի ամեն ինչ ջախջախի ու հանձնի, իսկ հետո ասի, որ ամեն ինչում մեղավոր են նախկինները։ Ղարաբաղից մինչև Մեղրիի հանձնում, մինչև Երևանի օդ՝ ամեն ինչում մեղավոր են նախկինները։ Մենք իշխանության ենք եկել, որպեսզի ոչ մի բանի համար պատասխան չտանք։ Եվ արդեն շուտով 8 տարի է, ինչ մենք ոչինչ չենք կարողանում նախկիններից ավելի լավ անել։ Այդ դեպքում ինչի՞ համար էիք իշխանության եկել։Այս փաստաթղթերի հրապարակումը հստակ ցույց է տալիս, որ խաղաղության պայմանագիր կնքելու և Ղարաբաղը պահպանելու հնարավորություն կար։ Եվ այդ տղան հրաժարվեց դրանից՝ թաքցնելով դա իր ժողովրդից, որին խոստացել էր, որ ամեն ինչ նրա հետ կքննարկի։ Խոսակցությունն ավարտված է։ Թղթապանակը փակված է։ The case is closed. Քաղաքական վերլուծաբան Արթուր Խաչիկյան