Առաջիկա օրերին Հայաստանում կձևավորվի նոր կառավարություն. Նախօրեին ՀՀ վարչապետ Հովիկ Աբրահամյանը հրաժարական տվեց, իսկ երեկոյան արդեն երկրի ղեկավարը հնչեցրեց ապագա վարչապետի անունը: Թևակոխել ենք մի փուլ, երբ վերագնահատվում է անցածն ու դրանից ելնելով նախանշվում ապագան:
ԱԺ նախկին պատգամավոր, «Ինտեգրացիա և զարգացում» ՀԿ նախագահ
Արամ Սաֆարյանը VERELQ-ի հետ վերլուծելով Հովիկ Աբրահամյանը՝ ՀՀ վարչապետի պաշտոնում պաշտոնավարած նախորդ 2.5 տարիները նշեց, որ թեև բացահայտ դժվարություններին, որ ունեցել ենք և ունենք, վարչապետի որոշակի քայլերի շնորհիվ լավ հիմք է դրվել, որը հետևողական ու շարունակական աշխատանքի դեպքում կբերի Հայաստանի տնտեսության զարգացմանը: Նրա խոսքով, անցած այդ ժամանակահատվածը դժվար էր, քանի որ Հայաստանի տնտեսությունն իր վրա զգաց թե՛ արտաքին և թե՛ ներքին շատ ծանր ճնշումներ:
«Արտաքին ճնշումներն են գլոբալ ֆինանսատնտեսական ճգնաժամն ու ճահճացման երևույթները, որոնք առկա են մեր տարածաշրջանում, բացի այդ ունենք ներքին լուրջ սպառնալիքներ մեր տնտեսությանն ու հասարակությանը՝ արտագաղթ և աճող աղքատություն: Բայց, այդուհանդերձ, այս պայմաններում Հովիկ Աբրահամյանի կառավարության կողմից ձեռնարկած որոշ քայլեր արժանի են նորաստեղծ կառավարության կողմից ուշադրության և շարունակական զարգացման»,-նշեց նա:
Սաֆարյանը հիշեցրեց, որ հենց Աբրահամյանի օրոք էր, որ Հայաստանը դարձավ Եվրասիական տնտեսական միության անդամ, ինչը ՀՀ արտաքին քաղաքականության, հատկապես արտաքին տնտեսական քաղաքականության կարևոր վեկտորն է: Եվ այդ ուղեծիրը հարկավոր է պահել՝ երկրի հետագա զարգացման, կապերի ամրապնդման և ԵԱՏՄ ինտեգրացիոն գործընթացում պետության համար նոր օգուտներ և հնարավորություններ ձեռք բերելու համար: Նրա խոսքով, երկու քայլ, որ կառավարությունն արել է այդ տարիների ընթացքում, հատկապես արժանի են ուշադրության և շարունակական զարգացման կարիք ունեն: Դրանք են՝ 2015 թվականին արտահանումը խթանող որոշումների ընդունումը, որի արդյունքները երևացին արդեն ընթացիկ տարվա առաջին կիսամյակում, երբ արտահանման ծավալները դեպի Ռուսաստան նկատելիորեն աճ արձանագրեցին: Եվ երկրորդ՝ արդյունաբերության և ռազմաարդյունաբերության ոլորտում ընդունված որոշումներ, որոնց նպատակն է Հայաստանում էապես զարգացնել արդյունաբերության մի քանի կարևոր ճյուղեր և դրանց կոոպերացնել ԵԱՏՄ տարածքի քույր ձեռնարկությունների հետ:
«Այս որոշումները չպետք է անտեսվեն ու մոռացության տրվեն, սխալ է համարել, թե գործն արդեն արված է, այլ հակառակը՝ նոր ձևավորվող կառավարությունը պետք է հատուկ և շարունակական ուշադրության կենտրոնում պահի ռազմաարդյունաբերական ոլորտի զարգացմանը պետության միջամտության հարցերը, որովհետև սա է միակ հնարավորությունը երկիրը դարձնել ժամանակակից իմաստով արդյունաբերական երկիր»,- շեշտեց մեր զրուցակիցը:
Երկրորդ կարևոր ձեռքբերումը, որ արժանի է հիշատակման, ըստ Սաֆարյանի, այն է, որ նախկին վարչապետ Աբրահամյանը հետևողական հանդես էր գալիս ռազմավարական նշանակություն ունեցող ապրանքների նկատմամբ ԵԱՏՄ ներսում ազգային տարադրամով վաճառքն իրականացնելու օգտին՝ հայկական դրամով և ռուսական ռուբլիով: Իսկ նման առաջարկը իսկապես կարևոր է, քանի որ անկախ ժամանակահտվածից՝ 5, 10 թե 20 տարի հետո, բայց ԵԱՏՄ-ում անցնելու են միասնական տարադրամի.
«Հայաստանի կառավարության մոտեցումը՝ բարձրացնել այդ հարցը ԵԱՏՄ գործընկերների առջև և հետևողականորեն փորձել այդ հարցը լուծել իսկապես արժանի է ամենայն դրվատանքի»,-համոզմունք հայտնեց գործիչը:
Շարունակելով ԵԱՏՄ ինտեգրացիայի թեման, Արամ Սաֆարյանն ընդգծեց, որ չէր կարող անտեսել իսկապես չափազանց կարևոր մի ձեռքբերում, որ ունենք՝ Հայաստանի կառավարությունը փորձեց օգտվել Եվրասիական տնտեսական միության ընձեռած հնարավորություններից և Մեղրու տարածաշրջանում ազատ առևտրի գոտի է ստեղծում, ինչը նշանակալից դերակատարություն անշուշտ կունենա ունենալու Իրան-Ռուսաստան հարաբերություններում: Այդ գործընթացը, նրա խոսքով, պետք է շարունակություն ստանա նաև նոր կառավարության օրոք, քանզի իրանական և ռուսական մասնակցության և ներդրումներ շնորհիվ Հայաստանը կկարողանա Մեղրու տարածաշրջանը դարձնել այնպիսի գրավիչ մի վայր, որը, նախ, տնտեսության և բարեկեցության աճ կարձանագրի Սյունիքի տարածաշրջանի ժողովրդի համար, ինչպես նաև կդառնա կարևոր փաստարկ Իրան-Հայաստան երկաթգծի կառուցման շահավետության առումով.
«Թվարկածս այդ երեք միտումները նոր կառավարությունը պետք է անպայման պահի ուշադրության կենտրոնում, քանզի դրանց օգտակարությունը Հայաստանի տնտեսության, կայուն զարգացման և հասարակության համար կասկածից վեր է»,- հավելեց նա:
Վրացագետ
Ալիկ Էրոյանցն էլ նշեց, որ վերջին 2.5 տարիներին հայ-վրացական հարաբերություններում դրական արդյունքերը նկատելի են անգամ անզեն աչքով.
«Եթե համեմատական վերլուծություն անենք անցած 10 տարիները, ապա անշուշտ կարող են արձանագրել, որ հայ-վրացական հարաբերությունների շարունակական զարգացման համար նպաստավոր պլատֆորմն վերջին երկու տարվա ընթացքում ավելի է ամրացել: Հայաստանի և Վրաստանի՝ տարբեր տնտեսական և մաքսային համակարգերին անդամ դառնալուց հետո սպասվող քաղաքական և տնտեսական հարաբերություների հնարավոր վատթարացումը գործնականում տեղի չունեցավ, ավելին՝ դրան զուգահեռ նախանշվեցին համագործակցության նոր ուղղություններ, քայլեր կատարվեցին՝ տարբեր ոլորտներում կապերի ամրապնդման ուղղությամբ»,- նշեց Էրոյանցը:
Ըստ վրացագետի, դրան նպաստել է այն, որ կողմերն ակտիվացրել են շփումները հատկապես նախորդ ժամանակաշրջանների համեմատ, ակտիվացրել են տարբեր մակարդակներում փոխայցելությունները և մշտապես հայտարարվել է, որ կողմերը պատրաստ են իրենց բարի կամքը դրսևորել երկկողմ հարաբերությունների զարգացման հարցում: Ստեղծված վստահության մթնոլորտի շնորհիվ նաև հնարավոր եղավ երկկողմ համագործակցության ձևաչափն ընդլայնել և, օրինակ, 2015 թվականի վերջին ստորագրված Ռուսաստան-Վրաստան-Հայաստան-Իրան էներգետիկ համագործակցության նախագծի մեկնարկը տրվեց:
«Նշված ժամանակահատվածում հնարավոր է եղել լուծել շատ խնդիրներ, մեծացնել առևտրաշրջանառության ծավալները, զարգացնել տրանսպորտային հաղորդակցությունը և համագործակցությունը մի շարք ոլորտներում: Ինչն էլ իր դրական ազդեցությունն ունեցավ երկու երկրների տնտեսությունների վրա»,- թվարկեց նա:
Էրոյանցն ընդգծեց, որ հայ-վրացական հարաբերությունները զարգացնելու, խորացնելու և նոր մակարդակի բարձրացնելու իսկապես մեծ հնարավորություն կա: Հետևաբար առկա ներուժն ավելի կշռադատված, ճիշտ մարտավարությամբ և հնարավորինս փոխադարձ շահերին համադրված կերպով իրացնելու պարագայում Հայաստանն ու Վրաստանը միասին կկարողանան դառնալ միմյանց համար ավելի վստահելի գործընկերներ՝ չեզոքացնելով մեր տարածաշրջանում մեծ ազդեցություն տարածելու ձգտումներ ունեցող Թուրքիային և Ադրբեջանին:
«Վրաստանն այսօր գտնվելով թուրք-ադրբեջանական էներգետիկ և տնտեսական կախվածության մեջ, լավագույնս գիտակցում է նաև այդ կախվածության ապագա վտանգները, ուստի, վաղ, թե ուշ իրավիճակը կարող է փոխվել»,- հավելեց Էրոյանցը:
Պատրաստեց
Լիա Խոջոյան